FOLLOW-UP

De stem van de ander
Door de speakers in Rode zaal klinkt de stem van Nina Simone met het nummer I Wish I Knew How it would feel to Be Free. Op de vlakke vloer staan in een cirkel stoelen klaar voor het publiek, op de vloer liggen gedichten op A4tjes uitgeprint. Het zijn gedichten geschreven door Nina Simone, Maya Angelou, Kate Holmes, James Baldwin, Precious Okoyomon en meer. Als alle gasten er zijn krijgen ze de opdracht om van alle gedichten liggend op de vloer, een gedicht uit te kiezen die hen persoonlijk aanspreekt. Aan de hand van de gekozen gedichten stelt een ieder zich kort voor. De motivatie achter de keuze van het gedicht wordt ook gedeeld. We wisselen de gedichten uit die ons inspireren opdat we via de stem van de ander dichterbij onze eigen stem komen.

Daden van burgerlijk onzichtbaar verzet
Daaropvolgend luisteren we naar de stem van schrijver Pelumi Adejumo, de gast van vanavond. Ze draagt haar gehele essay Het zwijgen van de typiste voor. In het stuk van Adejumo gaat het over de vormen van burgerlijk onzichtbaar verzet. Opstand van burgers die niet direct wordt herkend als verzet, maar het wel is. Na het gezamenlijk luisteren en lezen volgt een gesprek over Adejumo´s essay.  Adejumo beschrijft het burgerlijk onzichtbaar verzet van Ruth Wolf-Rehfeldt. Wolf-Rehfeldt werkte in de administratie van de DDR. Tijdens haar werkuren maakte ze mail-art, die ze ondanks alle censuur over de muur naar buiten wist te brengen. De visuele gedichten zijn een vorm van verzet tegen controle en totalitaire regime. Gemaakt door de zwijgzame vrouw achter haar typmachine.

Myra vraagt het publiek of zij wel eens een daad van burgerlijk onzichtbaar verzet hebben verricht. Er valt een stilte die wordt doorbroken door de heldere stem van Naomi. ‘Mijn daad van burgerlijk onzichtbaar verzet is dat ik mijn religie niet meer actief praktiseer. Ik heb de apps van mijn telefoon verwijderd en ik ga niet meer naar de kerk’. Andere persoonlijke daden van onzichtbaar burgerlijk verzet worden gedeeld door het publiek.

De noodzaak van verzet
Na de val van de Berlijnse muur stopte Wolf-Rehfeldt met haar mail-art. Ze zag er geen noodzaak meer voor. Dit gegeven fascineert Adejumo omdat ze zich afvraagt wanneer het verzet ophoudt en voor wie. Het publiek wordt gevraagd hoe ze daarover denken. Moet verzet überhaupt stoppen? Jarmil haalt ter voorbeeld de landelijke actiegroep Kick Out Zwarte Piet aan. ‘Ik zie dat KOZ bijvoorbeeld nog demonstreert in Breda of andere gebieden waar het nog nodig is. Voor mij persoonlijk is het niet meer nodig om hiervoor te strijden. Ik word op dit moment niet meer geconfronteerd door zwarte piet. Het beïnvloedt mijn leven niet meer.’ Het publiek bespreekt met elkaar waarover zij hun stem willen laten horen. Er wordt gesproken, geluisterd, gereflecteerd.

De stem van het publiek
Ten slotte krijgt het publiek de opdracht van Peerke om een kort gedicht te schrijven over een onderwerp waarover zij hun stem willen laten horen. Ter voorbeeld worden twee Spoken-Word gedichten getoond op beeld en geluid: Are You Ready door Nina Simone en Hold Your Own door Kate Tempest. Het publiek schrijft een persoonlijk gedicht en deelt deze vervolgens met elkaar.  Samen met het publiek laten we op deze Follow-up avond door te verdiepen de stem van de ander onze eigen stem horen. Er zijn vele manieren om je stem te laten horen. Zoals de vormen van onzichtbaar burgerlijk verzet in het essay van Adejumo. Door de stemmen van anderen te horen kan je jouw eigen stem vinden en ontwikkelen. Dus we hebben elkaar nodig om onze stemmen helder te kunnen horen.

Terwijl er in de Rode zaal van het Maaspodium met aandacht inzichten worden uitgewisseld razen er rellen in Rotterdam tegen de corona maatregelen. Binnen zijn de verschillende perspectieven van het publiek een vruchtbare bron voor de dialoog. Buiten vindt een ontploffing plaats van frustratie en woede in de vorm van geweld. Alles behalve onzichtbaar verzet. Het contrast van wat er binnen de muren van een theater gebeurd en wat er op de Coolsingel plaatsvindt zet aan tot nadenken. De theaterzaal is een veilige plek voor verschillende soorten stemmen vanuit verschillende perspectieven. Kunst en haar publiek bieden samen de mogelijkheid voor een samenleving om zichtbaar en onzichtbaar vorm te geven aan verzet wat anders onzichtbaar was gebleven.