Sociale experimenten
We worden elke dag, of we dat nu willen of niet, overspoeld met elkaars mening en geconfronteerd met emoties en gedrag van anderen. We verhouden ons constant tot elkaar. Collega’s op werk, leerlingen in je klas, een lange rij aan de kassa van de supermarkt. We hebben nu eenmaal met elkaar te leven. Ben jij moedig genoeg om in de massa af en toe tegen de stroming in te zwemmen? Draag jij je idealen uit met gemak, of bezwijk je nog wel eens onder peer pressure? En hoe makkelijk laat jij je daarin beïnvloeden van buitenaf?
Met sociale experimenten wordt daar onderzoek naar gedaan. Tijdens zo'n experiment wordt onderzocht in hoeverre onze gedachtes, meningen, en ons handelen beïnvloed kunnen worden door anderen.
Voorbeelden van sociale experimenten:
Bruine ogen, blauwe ogen
Jane Elliott, een Amerikaanse diversiteitsdocent en antiracisme-activist, wilde kinderen laten ervaren hoe het voelt om gediscrimineerd te worden. Ze verdeelde een klas in twee groepen aan de hand van hun oogkleur. De kinderen met blauwe ogen in een groep en de kinderen met bruine ogen in de andere groep. Vervolgens vertelde ze de groep: de kinderen met blauwe ogen staan aan de top. Alsof dat niet al genoeg zou zijn, krijgen de kinderen met blauwe ogen meer privileges dan de kinderen met bruine ogen. Hoe groter de kloof werd gemaakt tussen bruin en blauw, hoe wreder de blauwogen werden. Dit experiment is een praktijkvoorbeeld van discriminatie en racisme en laat zien hoe snel we kunnen geloven wat een ander zegt als het in ons voordeel werkt.
Onderstaand een filmpje van het experiment:
Omstanderseffect
Het omstanderseffect draait om verantwoordelijkheid. Wanneer voel je je verantwoordelijk voor elkaar? Wanneer grijp je in wanneer iets echt niet kan? John Darley en Bibb Latané, de ontdekkers van het omstanderseffect, hebben zich laten inspireren door de moord op Kitty Genovese. Een vrouw die in het bijzijn van tientallen mensen mishandeld en vermoord werd. Waarom deed er niemand iets? Iedereen wacht op de eerste persoon die er wat van zal zeggen. Maar als iedereen op elkaar wacht, gebeurt er niks.
Het Asch conformiteit experiment
Solomon Asch, een pionier in de sociale psychologie, deed onderzoek naar hoe buigbaar onze meningen zijn. Er lagen drie lijnen op een tafel. Van deze drie lijnen moest een groep mensen de kortste of langste lijn uitkiezen. Geen ingewikkelde opdracht. Maar de moeilijkheid zat in een ander aspect verscholen. Alle deelnemers, behalve één deelnemer, werkten in opdracht van Asch. Dus wanneer de groep de verkeerde lijn koos, koos die ene deelnemer soms ook de verkeerde lijn. Hij ging mee met de groep, omdat hij in de minderheid was.
Durf jij iets te zeggen als de mensen om je heen stil zijn? Durf jij stil te zijn wanneer de mensen om je heen schreeuwen? Wanneer heb jij voor het laatst een keuze gemaakt waar je niet helemaal achter stond?
