INTERSECTIONALITEIT, MAAS EDITION
Intersectionaliteit is een populair woord in gesprekken over discriminatie en gelijkwaardigheid. Ook bij Maas vinden we intersectionaliteit belangrijk, maar waarom eigenlijk? En wat betekent de term precies? In gesprek met Loeloe Klijn, Guilliano Pinas en Cody van Dam leren we via de projecten waar zij bij Maas aan werken wat intersectionaliteit betekent.
Door Rocher Koendjbiharie
Voor de geboorte van het concept intersectionaliteit moeten we terug naar de jaren ’80. Het is een term die is geïntroduceerd door mensenrechtenactivist Kimberlé Crenshaw om aan te tonen dat verschillende sociale rechtvaardigheidsproblemen zoals racisme en seksisme vaak overlappen. Die vervolgens leiden tot meerdere lagen van sociale onrechtvaardigheid.
In 2016 gaf Crenshaw een TEDtalk over het belang van intersectionaliteit. Het is het beste te begrijpen door middel van een metafoor. Stel je voor dat je op een kruispunt staat. Vanuit alle richtingen kunnen auto’s komen: voor, achter, links en rechts. Intersectionaliteit stelt dat er van álle kanten een auto aan kan komen scheuren en je kan aanrijden. De ene keer rijdt de auto je van links aan, en de andere keer rijdt de auto je van voren aan. Maar soms rijden twee auto’s je tegelijkertijd aan, van bijvoorbeeld links én rechts. Elke auto kan je zien als een vorm van discriminatie. Als twee auto’s iemand tegelijkertijd aanrijden, ervaart deze persoon discriminatie op meerdere niveaus.
Deze metafoor wordt duidelijker als we kijken naar één van de projecten van Maas: in het eerste jaar van Made in Maas staat black queerness centraal met een redactieraad van zwarte queer en trans jongeren. Zij ervaren onderdrukking op intersectionele niveaus: enerzijds ervaren ze racisme, een auto van links als het ware, en anderzijds ervaren ze queer- of transfobie, een auto van rechts. Soms komen de auto’s van links en rechts tegelijkertijd aan racen. Zwarte queer en trans mensen ervaren racisme op een andere manier dan zwarte cisgender of heteroseksuele mensen. En in dezelfde lijn ervaren ze queer- en transfobie anders dan witte queer en trans mensen.
Over Made in Maas
Met Made in Maas krijgen creatieve jongeren de sleutel van het podium om een avondje Maaspodium te vullen. Maas biedt hiermee een platform om hun verhalen boven te laten drijven en hun community zelf daarin een bepalende stem te geven.
Een denktank brainstormt onder begeleiding van een community manager. Samen programmeren zij twee avonden in het Maaspodium. Een unieke kans om te experimenteren en een impactvolle belevenis te creëren.
Dit gegeven brengt een extra laag van betekenis aan die Maas belangrijk vindt. Loeloe Klijn, marketeer bij het Maaspodium, is vanuit haar functie betrokken bij de projecten die Made in Maas in het eerste jaar organiseert. Eén daarvan is het Plate & Play evenement dat begin december 2022 plaatsvond. Het doel van het evenement? “Een ruimte creëren voor en door zwarte queer mensen waar ze vrij zijn om black queer joy te vieren,” vertelt Klijn. Een ruimte voor zwarte queer mensen is belangrijk omdat ze niet diezelfde vrijheid kunnen ervaren in ruimtes voor zwarte mensen of in ruimte voor queer mensen.
Variatie
Intersectionaliteit is ook belangrijk omdat het variatie binnen een bepaalde groep erkent. Wanneer we kijken naar bijvoorbeeld het beleid voor vrouwenemancipatie binnen een grote stad, dan is de kans groot dat dat beleid in eerste instantie tot stand is gekomen met de witte vrouw voor ogen. Maar vrouwen bestaan natuurlijk uit veel meer dan alleen witte vrouwen: Zwarte vrouwen, vrouwen van kleur, lesbische vrouwen, gehandicapte vrouwen, trans vrouwen, ga zo maar door.
Oog hebben voor intersectionaliteit betekent dat je dan je beleid vormt en ook kijkt naar de behoefte die bijvoorbeeld anders is voor zwarte vrouwen dan voor witte vrouwen, voor cisgender vrouwen dan voor trans vrouwen, enzovoorts.
Die variatie zien we ook terug bij The Ozard of Wiz. De gehele cast bestaat uit mensen uit de LGBTQIA+ gemeenschap waarvan verschillende identiteiten elkaar kruisen. Zo zijn er zwarte, witte, en castleden van kleur, is er een mix van cisgender en transgender mensen en ook op het gebied van de queer identiteit ontbreekt de variatie niet.
Over The Ozard of Wiz
The Ozard of Wiz (9+) is een voorstelling van Maas waarin 7 bijzondere mensen terugkeren naar hun kindertijd, een tijd zonder schaamte. Allemaal hopen ze uiteindelijk te krijgen waar ze hun hele leven al naar op zoek zijn: hersenen, moed, een hart en een thuis. In deze wonderlijke voorstelling serveren we vogue, popmuziek en melancholie in een seventies sausje.
"Maas theater en dans en ROSE Stories halen alle showelementen uit de kast in hun nieuwste voorstelling die is geënt op The Wizard of Oz. Glashelder is de boodschap. Voguedans, muziek en theater versmelten in een even uitbundig als didactisch pleidooi om vooral dicht bij jezelf te blijven." Theaterkrant
"The wizard of Oz’ vanuit een queer perspectief werkt fantastisch" NRC
Choreograaf Guilliano Pinas, ook wel bekend als Father Typhoon 007 en de vader van Kiki House of Angels, mocht de hele choreografie van de voorstelling vormgeven. Tijdens de lessen die hij gaf aan de queer cast, ontdekte hij dat ook daar verschillende identiteiten met elkaar kruisen. “Eén van de castleden is een trans man, en wat de cast leerde, was vooral vogue femme, een meer vrouwelijke vorm van voguing. Ik heb dit met hem gedeeld en de keuze bij hem gelaten of hij zich daar prettig bij voelde of niet,” vertelt Pinas. Gaandeweg ontdekte hij dat vogue femme niet voor iedereen was weggelegd en er meer is gekeken naar wat voor dansstijl past bij waar iedereen zich fijn bij voelde.
Maas en de toekomst
Maas ziet de intersectionaliteit ook bij de jonge bezoekers. Dansleraar Cody van Dam geeft workshops aan basisschoolleerlingen die The Ozard of Wiz gaan bezoeken. Tijdens zo’n workshop komen de leerlingen binnen in een ruimte waar een deel van het gouden podium van de voorstelling al te zien is.
“Die plek is een manifestatie van een safe space of de plek waar jij het veiligste voelt,” vertelt Cody. Via die workshop gaat het over wat een veilige plek is voor de leerlingen. Want een veilige plek is er niet altijd voor queerness onder kinderen. De queer community zelf focust vaak alleen op volwassenen en onder kinderen is de ruimte om het over queer identiteiten er niet altijd. Met de workshops wil Maas dus ook die intersectie zichtbaar maken. Door het stimuleren van openheid en zorgen voor een beetje herkenning kunnen zich anders-voelende kinderen (en in de praktijk voelen we ons allemaal weleens anders) ook gesteund voelen.
Bij Maas maken ze kunst om de kunst, maar vinden ze het tegelijkertijd belangrijk dat iedereen zich welkom voelt om die kunst te komen bekijken. Door intersectioneel te denken, te programmeren en onszelf te organiseren, hopen ze een breder perspectief te krijgen en zo voor meer mensen toegankelijk te worden.
Geschreven door Rocher Koendjbiharie.
Wil je meer weten over intersectionaliteit of andere onderwerpen die Maas belangrijk vindt? Volg onze NOW TALKS, doe mee met onze MAASterclasses of luister naar de MAASterclass podcast!